افغانستان یک کشور بحران‌زده و درحال گذار است. جامعه‌شناسی به عنوان تنها دانشی‌که جامعه را در ابعاد و سطح‌های مختلف آن- سطح کلان، میانه و خرد مورد مطالعه قرار می‌دهد، می‌توان در فهم و شناسایی پیچیدگی بحران کنونی، زمینه‌ها و عامل‌های این بحران، پیامدها و نتایج آن و سرانجام کشف و دست‌یابی به راه‌حل اساسی و بنیادین آن، نقش اساسی بازی کند. در حقیقت، جامعه‌شناسی به‌عنوان علم مادر و پایه در مطالعات انسانی و اجتماعی و عهده‌دار بررسی و مطالعه‌ی بسیاری از مساله‌های بنیادی است‌که امروزه جامعه و نظام سیاسی افغانستان با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ به‌طور نمونه: پروسه‌ی ملت‌سازی، مساله‌ی خشونت سیاسی، انحرافات اجتماعی، مانع‌ها و دشواری‌های انکشاف شهری و روستایی، شکاف‌های قومی، نابرابری اجتماعی، حاشیه‌نشینی شهری، مانع‌ها و چالش‌های صنعتی‌شدن، دشواری‌های مصالحه و آشتی ملی، برنامه‌ریزی جمعیتی و بسیاری از مساله‌های خرد و کلان دیگر جامعه. با این وجود، نکات زیر را می‌توان مهم‌ترین نیازهای اساسی برای تاسیس دوره‌ی ماستری رشته‌ی جامعه‌شناسی برشمرد.
1. تربیت کارشناسان و متخصصان ماهر مساله‌های اجتماعی در عرصههای مختلف از قبیل مساله‌های اجتماعی افغانستان، احصاییه‌ی نفوس و برنامه‌ریزی جمعیتی، بزهکاری و آسیب‌های اجتماعی، بحران‌های سیاسی، خشونت سیاسی، کمبود و کاهش سرمایه‌ی اجتماعی، منازعات قومی، زاغه‌نشینی و حاشیه‌نشینی شهری، مانع‌ها و دشواری‌های انکشاف شهری و روستایی، مساله‌های مرتبط با کوچی، مهاجرت، شهرنشینی و انکشاف بشری مصرف، عقب‌ماندگی، فقر، بی‌سوادی، اعتیاد، طلاق، افزایش جرایم، ناامنی و چگونگی بازگشت به وضعیت عادی پس از جنگ؛
2. فراهم‌سازی تسهیلات آموزشی با کیفیت بالا در مقطع تحصیلات تکمیلی برای هموطنان علاقه‌مند به ادامه‌ی تحصیل در رشته‌ی جامعه‌شناسی؛
3. زمینه‌سازی برای ادامه‌ی تحصیل محصلانی‌که از مقطع لیسانس جامعه‌شناسی از دانشگاه‌های دولتی یا مووسسه‌های تحصیلات عالی خصوصی از جمله دانشگاه کاتب فارغ شده‌اند؛
4. توسعه و ارتقای ظرفیت نیروی بشری کشور در زمینه‌ی مساله‌های اجتماعی؛
5. زمینه‌سازی برای گسترش و انکشاف رشته‌ی جامعه‌شناسی در داخل افغانستان؛
جامعه‌شناسی علم شناخت جامعه و پدیده‌های موجود درآن است. دراین علم، هرچند چیزی از نو اختراع یا بنا نمی‌گردد؛ اما دانشی است‌که به کمک آن می‌توان نظم هندسی جامعه را تغییر داد و از طریق آن امکان عبور از وضع نامطلوب موجود به‌سوی وضع آرمانیتر و مطلوب‌تر در آینده را کشف کرد. آن‌چه در جامعه‌شناسی مورد مطالعه قرار می‌گیرد، جامعه با تمام نهادها و ساختارهای آن است. تفاوت جامعه‌شناسی با سایر علوم دراین است‌که تصویر عام و کلی از اجتماع به ما ارایه نمی‌دهد؛ بلکه ما را به درون اجتماع برده، با گوشه‌گوشه و تک‌تک اجزاء و عناصر اجتماع آشنا می‌سازد. اجزاء و عناصری‌که به‌ویژه در کشوری بحران‌زده و جنگ‌زده مثل افغانستان از اهمیت دوچندان برخورداراند، سیاست، فرهنگ، اقتصاد و نظام اجتماعی گرفته تا کوچ‌نشینی، روستانشینی، شهرنشینی، جنگ، خشونت، مهاجرت، فقر و بی‌کاری، الگوهای انکشاف، علل عقب‌ماندگی و چگونگی ظهور فساد، معضلات، نابسامانی‌ها و کجروی‌ها اجتماعی و غیره استند.
دانشگاه کاتب رشته‌ی جامعه‌شناسی را به هدف تربیت متخصصان در زمینه‌ی درک تأثیرات عوامل اجتماعی بر زندگی، نظریه‌های اجتماعی و دلایل موجودیت نظریه‌های اجتماعی در دانشگاه کاتب ایجاد شده است. این رشته دارای گرایش‌های از قبیل نظریه‌های جامعه‌شناسی، اندیشه‌ی اجتماعی متفکران و فلسفه‌ی علوم اجتماعی می‌باشد که محصلان به مسأله‌های اجتماعی و حل آن‌ها تخصص پیدا می‌کنند.
ساحات کاری ماستری رشته‌ی جامعه‌شناسی:
با توجه به برنامه‌ای که تنظیم شده، فارغ‌التحصیلان رشته‌ی جامعه‌شناسی از مقطع ماستری توانایی‌های زیر را خواهند داشت:
1. انجام کارهای تحقیقی، مطالعات و بررسی‌های اجتماعی، اقتصادی و مدیریت برنامه‌های مطالعاتی مورد نیاز کشور؛
2. کمک، راهنمایی و مشاوره به نهادهای سیاست‌گذار و اجرایی مربوطه در مورد پیچیده‌ترین مساله‌های اجتماعی از قبیل بحران‌های سیاسی، مساله‌ی مصالحه و آشتی ملی، علل رشد بنیادگرایی مذهبی، راه‌حل‌ها برای کاهش شکاف‌های قومی، مساله‌ی نابرابری اجتماعی، بررسی علل بزهکاری‌ها و انحراف‌های اجتماعی از قبیل دزدی، اعتیاد، فقر، طلاق، ناامنی، خشونت، بی‌سوادی، بی‌اعتمادی، فساد اداری، ناکارآمدی نهادهای اجرایی، حاشیه‌نشینی شهری و غیره؛
3. اجرای برنامه‌های مختلف در سطح‌های مختلف دستگاه‌های اجرایی؛
4. همکاری و جهت‌دهی رسانه‌های عمومی در روش پرداختن به مساله‌های بنیادین و اجتماعی کشور؛
5. انجام کارهای مربوط به برنامه‌ریزی‌های اجتماعی در سطح استادی؛
6. کمک و مساعدت در طرح درست پلان‌های انکشافی شهری و روستایی؛
7. کسب آگاهی و تجارب لازم برای گذرانیدن دکترا؛
8. تدریس درس‌ها و مضامین مرتبط به رشته‌ی علوم اجتماعی در دانشگاه‌ها و مووسسه‌های تحصیلات عالی در کشور؛
سیستم آموزشی ماستری رشته‌ی جامعه‌شناسی:
رشته‌ی جامعه‌شناسی در مقطع ماستری در قالب 40 الی 44 کریدیت در دو سال تحصیلی تدریس می‌گردد که شرح کریدیت‌های درسی این رشته قرار زیر است:
– مضامین الزامی: 24 کریدیت
– مضامین اختصاصی – اختیاری: 10 الی 14 کریدیت
– پایان‌نامه‌ی تحصیلی: 6 کریدیت
منابع مطالعاتی برای آمادگی کانکور در ماستری رشته‌ی جامعه‌شناسی:
– مبانی جامعه شناسی ، بروس کوئن، ترجمه رضا فاضل و یا محسن ثلاثی؛
– ده پرسش از دیدگاه جامعه شناسی ، جوئل شارون
– جامعه شناسی، آنتونی گیدنز، ترجمه حسن چاووشیان، انتشارات نی
– روش تحقیق در علوم اجتماعی، جلد 1، ساروخانی، انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
– پیمایش در تحقیقات اجتماعی، دواس، هوشنگ نایبی
اشتراک گذاری :
Comment is not allowed
