ریاست مرکز تحقیقات علمی با همکاری پوهنحیها، مرکز انکشاف مسلکی و مدیریت استادان پوهنتون کاتب، ورکشاپ «کاربرد هوش مصنوعی در تحقیقات اکادمیک» را در تاریخ ۴ قوس ۱۴۰۴ برای استادان و پژوهشگران برگزار کرد. این برنامه با ارائهی دکتور علیرضا نوروزی، استاد علم اطلاعات دانشگاه تهران و مشاور نظامهای رتبهبندی دانشگاهی بینالمللی، برگزار شد.
دکتور نوروزی در آغاز، با معرفی مفهوم سواد هوش مصنوعی و نقش آن در تحقیقات دانشگاهی، توضیح داد که چرا AI به یکی از ابزارهای بنیادین پژوهش تبدیل شده است. وی تأکید کرد که پژوهشگر امروزی باید مهارت تشخیص نیاز اطلاعاتی، مهندسی پرامپت، ارزیابی نقادانه پاسخ و استفاده اخلاقی از هوش مصنوعی را داشته باشد.
در ادامه، کاربردهای عملی هوش مصنوعی در سه مرحله تحقیق(قبل، حین و بعد از تحقیق) تشریح شد. از جمله مهمترین موارد مطرحشده میتوان به تولید ایده، مرور ادبیات، طراحی پرسشنامه، تحلیل دادههای کمی و کیفی، ویرایش متون علمی و نگارش نامههای علمی اشاره کرد. دکتور نوروزی همچنین نقش AI را در ارتقای کیفیت پژوهشهای دانشگاهی، از جمله در Scoping Review و Systematic Review، با مثالهای کاربردی توضیح داد.
یکی از بخشهای مهم ورکشاپ، معرفی ابزارهای تخصصی پژوهشی بود؛ از جمله Scopus AI برای جستوجو و تحلیل منابع علمی، PubMed AI برای تحقیقات طبی و صحی، و ابزارهایی مانند Connected Papers، Litmaps، ResearchRabbit، ChatPDF، Grammarly، Mendeley وZotero که روند تحقیق و نگارش علمی را تسهیل میکنند.
در بخش اخلاق پژوهش، دکتور نوروزی به موضوع توهم هوش مصنوعی، سرقت علمی (AIgiarism)، جعلیسازی دادهها و ضرورت خوداظهاری پژوهشگران در استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی پرداخت و هشدار داد که استفاده نادرست از AI ممکن است منجر به تخطیهای پژوهشی شود.
در پایان، وی تأکید کرد که آینده پژوهش به ترکیب سواد اطلاعاتی، سواد پژوهشی و سواد هوش مصنوعی وابسته است و استادان و پژوهشگران باید با یادگیری مستمر و استفاده مسئولانه از AI، جایگاه علمی و حرفهای خود را تقویت و حفظ کنند.
Comment is not allowed
